OEE nedir ve indikatör hesaplama nasıl yapılır? Neden ölçmeliyiz?
Oee nedir sorusuna cevap ve hesaplama yöntemi ile ölçüm gerçekleştirerek indikatörleri belirleme. OEE nedir? Oee hesaplama için gerekli olan değişkenler nelerdir? Oee indikatör ölçümleri nasıl gerçekleştirilir? Oee indikatör hesaplama kısaltmasının anlamı Overall Equipment Effectiveness anlamına gelir. Bunun Türkçesi Toplam ekipman etkinliğidir. OEE indikatör hesaplama ile işletmenizde veya Kurumunuzda Makine/Teçhizat, Personel ve Üretimin verimli kullanımını ölçebilirsiniz.
OEE Nedir ve Nasıl hesaplanır?
Oee indikatör hesaplama aynı zamanda KPI ( Key Performance indikator – > Anahtar Performans Göstergeleri) ana göstergelerinden biridir. Hızlı bir şekilde ölçüm yaparak işletmenin ana sistemlerinin ne kadar verimli kullandığınızı ölçersiniz. Bu sayede hızlı karar alıp işletmeye hızlı yön verebilirsiniz.
Platformumuza Abone Olmayı unutmayın!
OEE indikatör hesaplamanın amacı nedir?
Rahatlıkla kendinizi aynı sektörde bulunan diğer rakipler ile kıyaslayabilir, işletmenizin konumunu tahmin edebilir ve en önemlisi ne kadar iyi olduğunuzu ve nereye gittiğinizi kestirebilirsiniz.
Oee indikatör hesaplamaları temel taşları kullandığından aynı zamanda Astların belirli ölçümleri yapabilmeleri için kolaylık sağlamaktadır. Bu gün gelişmiş data çağında buna önem veren işletmeler sürekli olarak üretim sahalarında anlık takip yapmaktadırlar. Bu sayede Kokpit de otururken gidiş hatlarını sürekli kontrol altında tutmaktadırlar.
OEE indikatörler nasıl hesaplanır?
Hesaplaması çok basit olmakla birlikte zaten bir işletmenin / üretim tesisinin / Kurumun Mutlak tutması gereken verileri kullanır. Eğer OEE indikatörleri hesaplamıyorsanız zaten sizin baştan gidiş hattınız çok kötü demektir.
Bunlar nelerdir?
- Makine verimliliği
- Pesonel Verimliliği (Performans)
- Kalite verimliliği
1 – Makine Verimliliği
Makine verimliliğini genel olarak herkes Makine Kapasite kullanımı ile Karıştırmaktadır. Tabii bu sizi tamamen yanlış noktalara taşımaktadır. Oee indikatör hesaplaması içinde Makine Kapasite kullanımı ölçümü sizlerin eliniz de bulunan teçhizatın ne kadarını katma değer sağlayan iş ile beslediğiniz anlamına gelir. Burada makine kapasiteleri ne kadar boş ise işletme giderleri o kadar artacağından direk etkisi ciro kasasın da ki vergi öncesi karı etkileyecektir. Bunları daha sonraki yazılarda ele alacağımız için burada bu konuyu kapatıyoruz.
OEE içinde Makine verimliliği ile kastımız mevut iş için kullandığınız teçhizatı besleme yaptıktan sonra ne kadar verimli kullandığınız anlama gelir. Yalnız sistem dışı zorunlu ve yasal duruşlar burada baz alınmaz.; örneğin işletmenin elinde olmayan zorunlu elektrik kesintisi gibi.
Örnek:
Sizin makine sayınız 5 ve bir vardiyanız 540 dk. Sürmektedir. Siz bu durumda hedef kullanma süresini 5 x 540 dk. = 2700 dk. Olarak almaktasınız. Burada planlı duruşlar örneğin molalar gibi süre içerisinden çıkarılmalıdır.
Şimdi sizlerin bu süre içerisinde hedeften ne kadar şaştığınıza bakmamız lazım. Örneğin eğer bu süre içinde iş değişimine gittiniz ve ayar olarak 60 dk. Kayıp ettiniz ve teçhizat arızası sebebiyle 120 dk. Kayıp ettiniz. Bu süreleri optimum olan süre 2700 dk. Düşmelisiniz.
Bu durumda:
2700 dk. – (120 dk. + 60 dk.) = 2520 dk. Olarak gerçek makine / Teçhizat kullanım süresi çıkmaktadır.
Böylelikle:
2500 dk. / 2700 dk = 0,94 olarak bir değer elde edersiniz. Bu sizin Makine verimli kullanım değerinizdir.
2 – Personel Verimliliği (Performansı)
Burada dikkat etmeniz gereken konu ise bu değerin Personel verimli kullanım olmadığı, Personel işi verimli yapıyor mu olduğudur. Genel olarak bu konu oee indikatör hesaplamalarında hep karıştırılır. Personel verimliliği ( Toplam Personel Etkinli yada Personel Karnesi) hakkında daha sonra sizler ile farklı bir yazıda bahsedeceğiz.
Personelin kullanması gereken süre içerisinde zorunlu duruşlar ve diğer duruşlar çıkarılmalıdır. Yani eğer Personel bu 2700 Dk içinde 60 dk. Mola hakkı var ise ve Teçhizat Makine verimliliğinde kullanılan yukardaki gibi 180 dk duruşlar var ise bunlar bu süreden çıkarılmalıdır. Gerçekte kullanması gereken süre zarfında ne kadarını Katma değer için kullandığı hesaplanmalıdır.
Örnek:
Üretim yapıyorsunuz ve bu operasyonda bir parçanızın gerçek üretim süresi 1 Dk. ( bu sürelerin durumunu maliyet muhasebesinin içinde fiyat teklifleri konusunda ele alacağız.)
Durum itibari ile üretilmesi gereken miktar bu şekilde hesaplanmalı:
(2700 dk – (60 dk. + 120 dk.) = 2520 dk.) x 1 dk = üretilmesi gereken miktar bu operasyonda 2520 adet dir.
Personel verimliliği (performansı) böyle hesaplanır:
Personelin ürettiği bu süre içindeki miktar 2400 adet ürün ve Üretmesi gereken miktar olarak 2520 adet hesaplamıştık.
2400 adet / 2520 adet = 0,95 olarak bir değer elde edersiniz. Bu da sizin Personel verimlik Puanızdır.
3 – Kalite verimliliği
Oee Kalite verimliliği indikatörlerini hesaplamak aslında basittir. Yalnız tabi ki kalitesizlik ile karıştırmamak lazım ve PpM olarak hesaplanmaz. Bu kalitesizlik çıktıların tam tersi olarak kullanılır. KPI içinde kalitesizlik göstergeleri farklı bir konudur.
Hesaplama yöntemi:
Personel 2400 adet üretim gerçekleştirmiştir ve bu üretimin anca 2350 adedi Müşteri şartlarını veya Kalite sepeklerini karşılamaktadır. Diğer 50 adet ürün ya tashih olacak yada ıskartaya ayrılacaktır. Böyle şartlarda oee indikatör hesaplamalarında genelde yapılan hata Üretimin tashih yapılacak ürünlerin buraya eklemek istememesidir ve bu şartlar yanlıştır. Temel olarak üretimin görevi tek seferde gerçekleştirmesidir. Yoksa hedef maliyetler hiçbir zaman tutmayacaktır.
2350 adet / 2400 adet = 0,98 olarak bir değer elde ederiz ve bu da kalite verimliliğini ifade eder.
OEE hesaplamanın gerçekleştirilmesi :
Şimdi biz yukardaki hesaplamalardan birkaç değer elde ettik. Bunlar sırasıyla
Makine verimliliği = 0,94
Personel verimliliği = 0,95
Kalite verimliliği = 0,98
Bu değerlerler den yola çıkarak OEE indikatör hesaplamaları şu şekildedir:
(Makine verimliliği = 0,94 x Personel verimliliği = 0,95 x Kalite verimliliği = 0,98) x 100
Elde edilen OEE indikatör hesaplama değeri: 87,51
Yani hesaplamaya göre sizin O günkü OEE değeriniz 87,51 olarak hesaplanmış olmaktadır.
Tavsiye:
OEE Hesaplama indikatörlerini vardiya, günlük, aylık 3 Aylık ve yıllık olarak tutun. Bu işletmenin Uçaktaki kokpitinde bulunan feet göstergesi gibidir. Ne kadar aşağı doğru hareket ediyorsa o kadar İşletmenin düşme riski artar 😊
İnsanın olduğu yerde gelişme var ise, başarısız olma ihtimalide vardır!
Maneger – I want to be like a pro
After years of Professional Studies, he decided to share his knowledge for those who want to be Professional