Kalibrasyon Hiyerarşisi nedir ve nasıl yapılandırılmıştır
Kalibrasyon kaliteli üretim yapan işletmelerin şüphesiz en önemli faktörüdür. Bu işlem yapılmadığı takdirde yapılan hiç bir ölçümün önemi yok, Tutulan hiç bir kaydın değeri yoktur. Kalibrasyon bu yüzden çok önemlidir.
Kalibrasyon Hiyerarşisi nasıldır?
Uluslararası seviye
Uluslararası seviyede, Uluslararası Birimler Sistemi (SI) ve birincil standartların elde edilmesine ilişkin kararlar, Ölçüler ve Ağırlıklar Genel Konferansı (CGPM) tarafından alınır. Ölçüler ve Ağırlıklar Bürosu (BIPM) ise birincil standartların geliştirilmesi ve muhafaza edilmesi çalışmalarının eşgüdümünü sağlar, bu standartların karşılaştırmalarını organize eder.
Ulusal Metroloji Enstitüleri
Tüm ülkelerde, Ulusal Metroloji Enstitüleri, metroloji alanındaki en üst otoritelerdir. Bu enstitülerin temel görevi, ülke içerisinde izlenebilirliğin sağlanması için, ülkenin ‘ulusal standardı’nı fiziksel olarak oluşturmaktır. Eğer ulusal metroloji enstitüsünün ilgili SI birimini gerçekleştirme kabiliyeti varsa, ulusal standart bu birimin (birincil standart) kendisi veya bu birim tarafından izlenebilir olan standarttır. Eğer enstitünün bu kabiliyeti yoksa, enstitü ölçümlerin başka bir ülkede oluşturulmuş birincil standarda göre izlenebilirliğini sağlamalıdır. Ulusal Metroloji Enstitüsü, birincil standartların uluslararası karşılaştırmalara girmesini sağlamalıdır. Bu özellikleriyle Ulusal Metroloji Enstitüleri, bir ülkede kalibrasyon hiyerarşisinin en tepesinde olan kurumlardır. Batı Avrupa Ulusal Metroloji Enstitüleri bir araya gelerek EUROMET olarak örgütlenmişlerdir.
Akredite Kalibrasyon Laboratuvarları
Kalibrasyon Laboratuvarları Akreditasyon Kuruluşları, endüstride ve diğer alanlarda yer alan kalibrasyon laboratuvarlarını oluşturulmuş kriterlere göre akredite ederler. Avrupa’da bu kriterler EN 45001 (daha sonra ISO/IEC 17025) standardı ile tanımlanmıştır. Laboratuvarlar genellikle belirli cihazların kalibrasyonu için akredite edilirler. Akredite edilmiş laboratuvarlar işletme kalibrasyon hiyerarşisinin en üstünde yer alırlar. Laboratuvarlar, işletmelerin çalışma standartlarını (işletme standardı) belirli aralıklarla, Ulusal Metroloji Enstitüsü veya bir akredite laboratuvar tarafından kalibre edilmiş referans standartlar ile karşılaştırırlar. Akredite laboratuvarlara istek üzerine, kalibrasyon ve ölçme kabiliyeti olmayan kurumlar, ürün sertifikasyonu yapan özel test laboratuvarları gibi üçüncü taraflara kalibrasyon hizmeti verirler.
Not: Eğer akredite bir laboratuvar belirli bir kalibrasyon işlemini yürütecekse, hizmeti alan taraf, tespit edilen ölçüm belirsizliğinin kalibre edilen ölçüm cihazının öngörülen kullanımına uygun olduğundan emin olmalıdır. Kalibrasyon laboratuvarları sonuçları kalibrasyon sertifikası ile dokümante ederler.
Avrupa Kalibrasyon Laboratuvarları Akreditasyon Kuruluşları, Avrupa Akreditasyon Laboratuvarları İşbirliği (EAL) olarak örgütlenmişlerdir. EAL’nin en önemli amaçlarından biri, bir ülkedeki akredite laboratuvar tarafından yayımlanmış kalibrasyon sertifikalarının diğer ülkeler tarafından kabul edilmesini sağlamaktır. Bunun sağlanabilmesi için, laboratuvarlara ve akreditasyon kuruluşlarının uyum içerisinde çalışması gerekir. EAL Çok Taraflı Anlaşması ile, bu anlaşmayı imzalayan taraflardan birince akredite edilmiş bir laboratuvarın yayımladığı sertifikanın, diğer imza sahiplerince akredite edilmiş laboratuvarlara tarafından yayımlanan sertifikalarla eş değerde olduğu kabul edilir.
İşletme İçi Kalibrasyon veya doğrulama (Fabrika Kalibrasyonu)
İşletme içi kalibrasyon sistemi ile, bir işletmede kullanılmakta olan tüm ölçüm ve test ekipmanının işletmenin kendi referans standartlarıyla düzenle olarak kalibre edilmesi sağlanır. İşletme referans standartları ise bir akredite laboratuvarda veya Ulusal Metroloji Enstitüsü’nde kalibre ettirilerek ölçümlerin izlenebilirliği sağlanır. İşletme içi kalibrasyon, fabrika kalibrasyon sertifikası, kalibrasyon etiketi veya başka uygun bir yöntem ile gösterilir. Kalibrasyon bilgilerinin belirlenmiş sure boyunca saklanması gerekir. İşletme içi kalibrasyonun metrolojik kontrolünün nitelik ve amacı ilgili işletme tarafından belirlenir. Ölçüm ve test ekipmanı ile ilgili elde edilen sonuçların yeterli hassaslık ve güvenilirlikte olması için, yapılan çalışmalar belirli uygulamalardan referans almalıdır.
Not: EN ISO 9000 serisi standartların gereklerinin karşılanması için işletme içi kalibrasyon yapan birimlerin akreditasyonu gerekmemektedir. Ancak, bir işletme içi kalibrasyon sertifikasının, bir dış kuruluş tarafından izlenebilirlik kanıtı olarak kullanılması durumunda, sertifikayı yayımlayan taraf konu ile ilgili uzmanlığını gösterebilmelidir.
İşletmedeki tüm kontrol teçhizatının kayıt altına alınarak belgelenmelidir. Her belgelenen ekipman için bir izlenebilirliği sağlamak için dosya açılmalıdır.
“İnsanın olduğu yerde başarı varsa, başarısızlık olma ihtimalide vardır”
Maneger – I want to be like a pro
After years of Professional Studies, he decided to share his knowledge for those who want to be Professional