Bir işletmede israflar ve kayıplar nelerdir?
Bir işletmede en can sıkıcı konulardan biri israflar ve kayıplardır. İsraflar ve kayıplar bazen o kadar büyük olabilir ki, işletmenin iflasına kadar sürekler. Bu yazı MUDA, MURA VE MURİ ön yazısı olacaktır.
İsraflar ve kayıplar konusunda bilinmesi gerekenler
Bir şirketin belini bükecek olan değer kayıpları her zaman israflardır. Bugün Global rekabet ortamında satın alma maliyetleri her alanda birbiri ile karşılaştırılabilir olmasına rağmen, işletmelerin üretim esnasındaki değer kayıpları rekabet edebilirliğini ciddi anlamda etkilenmektedir.
Genel olarak oluşan işletme körlüğünden bu israflar işletmece fark edilememektedir. Ama değer katmadığını düşünür isek bu ürünün satış fiyatlarında ciddi rakamlara sebep olabilir. Dolayısıyla israfla mücadele bir işletmelin vazgeçilmez davalarından biridir.
Grafikte de görüldüğü gibi maliyetleri değer katan faaliyetler ve değer katmayan faaliyetler oluşturduğu halde, müşteri sadece Değer katan faaliyetleri ödemektedir. İsraflar genelde fark edilmeyecek kadar sistemin içinde gizlidir. Bu yüzden onları sistematik bir yaklaşımla temizlenmez ise, işletmeye uzun vadede ciddi zararlar verebilir.
1921 yılında Henry Ford yazdığı “Today and Tomorrow” kitabında israf kelimesini şu şekilde tanımlamıştı :
bir hammadde veya ürünün ihtiyaçtan fazla olan kısmı israftır…
Bu tanımlama ile Henry Ford senkron üretim prensiplerini gerçekten anlamış olan ilk endüstri adamı olduğunu gösterdi.
İsraf ve Kayıpları önlemek için faaliyetler
Yapılan genel incelemelerde görülen israflar ortalama 70% bulmaktadır. Bunun yanında değer katmayan ama mecburi yapılması gereken faaliyetlerde mevcuttur. Toplamda değer katan ve işletmeye kazanç getiren faaliyet genelde 20% geçmemektedir.
İsraf ve Kayıpların dağılımı
ÜRETİMDE TEMEL İSRAFLAR
- Hurdalar
- Fazla üretim
- Gereksiz malzeme taşımaları
- Yarı mamul ve bitmiş ürün stokları
- Gereksiz, ek değer yaratmayan operasyonlar
- İşçinin makine çalışırken boş zamanı
- Gereksiz işçi hareketleri
İSRAFLARIN NEDENLERİ
- Yetersiz çalışma metotları
- Uzun hazırlık zamanları
- Yetersiz prosesler
- Eğitim eksikliği
- Yetersiz bakım
- Uzun mesafeler
- Lider eksikliği
Maliyetlerin en önemli bölümünü de işletmelerdeki fireler veya her türlü israf oluşturur. Bir fabrikada gözlem yaptığımızda genelde aşağıdaki manzaraları görmemiz mümkün:
- Çalışan bir makineyi gözlemleyen operatör,
- Ağır bir iş parçasını telle taşıyan bir çalışan,
- Vinç veya bir başka araç ile bir malzemeyi taşıyan operatör,
- Bir arızayı tamir eden ya da makine bakımı yapan bakımcı,
- Takım atölyesinden malzeme almaya giden yardımcı,
- Atölyede yedekleme yapan bir bakımcı,
- Makinesinde ayar ve ön hazırlık (set-up) yapan çalışan,
- Hatalı bir ürünü düzeltmek için (rework) çalışan bir makine ve operatör,
- Çalışacağı yarı mamulü ya da kullanacağı aleti arayanlar,
- Stokları sayanlar, makineden çıkardığı yarı mamulü koyacak yer arayanlar, hurdaları taşıyanlar ve istifleyenler,
- Gereksiz yere çalışan, ihtiyaç olmayan ürünü üreten makineler,
- Gerekmediği halde yanan ışıklar, çalışan motorlar, boşa harcanan hava, akan sular, boşa dönen fanlar,
Bu manzaraya bakıp kendimize şu soruları sorabiliriz:
Soru 1: Bu faaliyetlerin hangileri bizim için mutlaka gerekli?
Soru 2: Hangileri ürüne maliyetten çok değer katıyor?
Soru 3: Bu faaliyetlerin kaç tanesi müşterinin gördüğü ve önem verdiği şeylerle ilgili?
Soru 4: Bu faaliyetlerin hangilerini yapmazsak kalite ve üretim miktarında eksilme olmaz?
Eğer bilmek istediğiniz konuları yorumlara yazarsanız, makalelerimizi buna göre yönlendireceğiz. Şimdiden teşekür ederiz!
“İnsanın olduğu yerde başarı varsa, başarısızlık olma ihtimalide vardır”
Maneger – I want to be like a pro
After years of Professional Studies, he decided to share his knowledge for those who want to be Professional